علائم گرده افشانی کافی یا ناکافی
به طور کلی انجام گرده افشانی و یا عدم گرده افشانی یا ناکافی بودن آن در گونه های گیاهان مختلف اغلب علائم متفاوتی دارد که باید بر حسب نوع گیاه به این علائم پی برد.
مثلاً در مزرعه پنبه اگر حشرات گرده‌افشان به اندازه کافی وجود داشته باشند و گرده افشانی به خوبی انجام شود معمولاً قبل از ظهر، رنگ گلبرگها از سفید به بنفش تغییر می‌یابد.
ضمناً کاسه گل بسته شده و لوله‌ای می شود. برعکس گلهائی که بوسیله حشرات گرده افشانی نشده باشند گلبرگهایشان به رنگ سفید باقی‌مانده و کاسه‌های گل آنها نیز تا غروب آفتاب باز خواهند ماند. علاوه بر این در این گونه گلها وقتی که کاسه گل بسته می‌شود گلبرگها بهم چروکیده شده و لوله‌ای نخواهد شد.
در مزرعه شبدر و یونجه به واسطه عدم گرده افشانی کافی بیشتر گلها کاملاً شاداب بوده و مزرعه حالت سبزی کلی را ندارد ولی بعد از گرده افشانی گلها آنها حالت پژمردگی پیدا کرده و مزرعه حالت سبزی کلی خود را باز می‌یابد.
سایر علائم گرده افشانی عبارتند از این که در روی شاخه ها، میوه‌ها به طور قرینه تشکیل می‌گردند، نهنج گلها به خوبی متورم و پر می شوند. میوه‌ها یا دانه‌ها به فراوانی و متراکم تشکیل شده و وضعیت قرار گرفتن آنها روی گیاه یکنواخت می‌باشد.
منبع : پرورش زنبور عسل (عبادی، رحیم)